Imap 4

Topographische Karte 1:25 000 - Messtischblatt

Prace nad mapą topograficzną „Topographische Karte 1:25 000” Niemcy rozpoczęli w 1875 r. Pokrywa ona znaczną część ziem polskich znajdujących się ówcześnie pod zaborem niemieckim.
Każdy arkusz obejmuje powierzchnię ograniczoną południkami oddalonymi od siebie o 10’ długości geograficznej i równoleżnikami oddalonymi o 6’ szerokości geograficznej. Powierzchnia arkuszy nie jest jednakowa:dla leżących na północy wynosi około 116 km², a na południu około 140 km².
Każdy arkusz oznaczony jest numerem oraz nazwą największej miejscowości znajdującej się na arkuszu.
Numeracja arkuszy zaczyna się na skrajnym arkuszu północno-zachodnim. Jest to arkusz nr 1 o nazwie Nimmersatt. Numeracja wzrasta kolejno od zachodu do wschodu, pasami na południe (stara numeracja). W okresie międzywojennym wprowadzono nową 4 – cyfrową numerację. Pierwsze dwie cyfry oznaczają pas, następne dwie cyfry słup.
Skala mapy 1:25 000 jest wystarczająca do przedstawienia na mapie szczegółów terenowych o długości lub szerokości 5 m. Oprócz skali liczbowej, znajduje się podziałka graficzna, posiadająca trzy opisy: w metrach, krokach (jeden krok wynosi 0,8 m) i milach geograficznych (jedna mila geograficzna wynosi 7421,6 m). Na starych wydaniach map znajduje się jeszcze podziałka milowa.
Mapa wykonana była w odwzorowaniu wielościennym Müfflinga („pruskie odwzorowanie poliederyczne”). Południkiem początkowym dla układu współrzędnych był południk Ferro (różnica w stosunku do Greenwich wynosiła 17°40’). W roku 1927 wprowadzono odwzorowanie Gaussa-Krügera dla całej Rzeszy. Zastosowano wtedy elipsoidę Bessela z 1841 r.
Na mapach został wiernie oddany zarys i struktura osiedli, zarówno dużych zbiorowisk jak i pojedynczych budowli. Zarys kościoła umieszczony jest zgodnie z zarysem w rzeczywistości. Wydzielone są parki, cmentarze, dworce i linie kolejowe oraz wszystkie ulice.
Zabudowa zwarta w miastach i większych osiedlach przedstawiona jest w kompleksach oddzielonych ulicami. Przy mniej zwartym osadnictwie wyróżnione zostały pojedyncze domy. Należą one do znaków pozaskalowych podobnie jak drogowskazy, krzyże, kapliczki, pomniki, pojedyncze drzewa, odosobnione stawy, samotne groby.
Drogi zostały wyróżnione ze względu na znaczenie i jakość, brano również pod uwagę ich szerokość i rodzaj nawierzchni. Koleje zostały przedstawione według klasyfikacji technicznej (normalnotorowe, wąskotorowe) z uwzględnieniem ilości torów.
Wody śródlądowe przedstawiono w różny sposób. Na pierwszych wydaniach czarno-białych rzeki i strumienie (w zależności od szerokości) były przedstawione za pomocą pojedynczej lub podwójnej linii. Jeziora i stawy przedstawione były za pomocą cienkiej czarnej linii pozwalającej na precyzyjne oznaczenie wszelkich załamań. Niektóre arkusze z tego okresu posiadały zakolorowane ręcznie na niebiesko wody. W latach 20-tych nowe mapy zaczęto wydawać w trzech kolorach: sytuacja w kolorze czarnym, rzeźba w brązowym, a hydrografia w niebieskim.
Szatę roślinną przedstawiono w kolorze czarnym. Zasięgi lasów zaznaczone zostały za pomocą linii (kropki lub kreski) z naniesionymi sygnaturami określającymi ich kategorie (iglaste, liściaste i mieszane). Naniesiono również krzaki (z rozróżnieniem na liściaste i iglaste), nieużytki i pastwiska, łąki, plantacje i szkółki oraz winnice i chmielniki.
Do prezentacji rzeźby terenu wykorzystano poziomice. Jako główną poziomicę przyjęto 20 m. Oznaczona została linią ciągłą o grubości 0,2 mm i występuje bez względu na rodzaj terenu. Dla terenów równinnych wprowadzono poziomice pomocnicze o wartości 1,25 m (linia przerywana 0,5 mm i świetle 0,1 mm, grubość 0,1 mm), 2,5 m (linia przerywana 1 mm i światło 0,2 mm, grubość 0,1 mm), 3,75 m (linia przerywana 0,5 mm i świetle 0,1 mm, grubość 0,1 mm). Poziomice zasadnicze o wartości 5 m i 10 m mają grubość 0,15 mm.

Na podstawie artykułu Wojciecha Jankowskiego „Niemiecka mapa w skali 1:25 000 na terenach polskich na wschód od Odry i Nysy”. Uniwersytet Warszawski Katedra Kartografii